"...ทั้งที่ ประเทศไทยมีกฎหมายห้ามนำเข้าและจำหน่ายบุหรี่ไฟฟ้า แต่ แพลตฟอร์มออนไลน์เหล่านี้ ยังทำหน้าที่เป็นช่องทางหลักในการโฆษณาและจำหน่ายบุหรี่ไฟฟ้าอย่างผิดกฎหมาย โดยผู้ค้าสามารถแสดงตัวในรูปแบบร้านค้าออนไลน์ กลุ่มแชท หรือโพสต์โฆษณา ทำให้ยากต่อการควบคุม
แม้เจ้าหน้าที่จะสามารถจับกุมแหล่งจำหน่าย เช่น โกดังเก็บส่งสินค้า หรือร้านค้าจริงที่ลักลอบจำหน่าย แต่ก็ยังมีการซื้อขายผ่านออนไลน์อย่างต่อเนื่อง..."
ในปัจจุบัน การซื้อบุหรี่ไฟฟ้า นิยมซื้อผ่านทางแหล่งจำหน่ายในแพลตฟอร์มออนไลน์ โดยเริ่มจากการได้ดูโฆษณา การได้รับข้อมูลผลิตภัณฑ์ ราคา และ ช่องทางการสั่งซื้อ ทั้งนี้ การดำเนินการปราบปรามให้ปิดแหล่งจำหน่ายในแพลตฟอร์มออนไลน์ต้องใช้เวลาอย่างมาก และ ยังมีปรากฎการณ์ ปิดแล้วเปิดใหม่ หรือ ปิดปุ๊บเปิดปั๊บ ที่เป็นภาระมหาศาลต่อเจ้าหน้าที่ในการควบคุม
แพลตฟอร์มออนไลน์ (Online Platform) เป็น ระบบหรือพื้นที่บนอินเทอร์เน็ตที่เปิดให้ผู้ใช้สามารถเข้าถึงบริการต่าง ๆ เช่น การซื้อขายสินค้า การให้ข้อมูล การติดต่อสื่อสาร หรือความบันเทิง โดยอาจมาในรูปแบบเว็บไซต์หรือแอปพลิเคชัน ตัวอย่างเช่น Facebook, Line, Lazada, Shopee, TikTok และอื่น ๆ โดยสามารถแบ่งออกเป็นหลายประเภท เช่น
- แพลตฟอร์มตลาดกลาง (Marketplace) เช่น Lazada, Shopee
- แพลตฟอร์มโซเชียลมีเดีย (Social Media) เช่น Facebook, Instagram, TikTok
- แพลตฟอร์มการสื่อสาร (Communication) เช่น Line, Messenger
- แพลตฟอร์มเฉพาะทาง (Niche Platform) เช่น เว็บไซต์รีวิวสินค้า หรือเว็บรวมกลุ่มผู้ใช้งานเฉพาะกลุ่ม
การขายสินค้าแพลตฟอร์มออนไลน์ได้สร้างปัญหาที่เพิ่มขึ้น เช่น การจำหน่ายสินค้าผิดกฎหมาย อย่าง บุหรี่ไฟฟ้า ที่เป็นปัญหาสำคัญของสังคม ตลอดจน บุหรี่ไฟฟ้าแบบดูดผ่านจมูก หรือ พอตจมูก ( Nose Vape) ที่กำลังเป็นข่าวในปัจจุบัน ทั้งนี้ พอตจมูก เป็นประเภทของบุหรี่ไฟฟ้าที่ส่งไอและนิโคตินผ่านจมูกแทนที่จะผ่านปาก ความแตกต่างหลักระหว่างบุหรี่ไฟฟ้าแบบดั้งเดิมกับบุหรี่ไฟฟ้าแบบดูดผ่านจมูกก็คือ ไอจะถูกดูดซึมผ่านเยื่อเมือกแทนที่จะผ่านปอดหรือปาก ซึ่งขณะนี้ พอตจมูก มีการโฆษณา การจำหน่าย การรีวิว การสร้างบทความชวนเชื่อ เพื่อการจำหน่าย โดยแพร่หลายดาษดื่นใน แพลตฟอร์มออนไลน์
ในการทดลองติดตามข้อมูลจริงในแพลตฟอร์มออนไลน์ โดยลองใส่คำสำคัญและค้นหาเพื่อตรวจสอบ พบว่า มีการโฆษณาผลิตภัณฑ์ พอตจมูกผ่านสื่อโซเชียลมีเดีย ซึ่งมีการใช้ภาพกราฟิกสวยงาม เน้นกลิ่นหอม และราคาถูก เพื่อดึงดูดกลุ่มเยาวชน ทั้งที่เป็นผลิตภัณฑ์ผิดกฎหมาย รวมทั้งการโฆษณาสร้างความเข้าใจผิด ในบรรดาเว็บไซต์ เผยแพร่ข้อมูลเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์บุหรี่ไฟฟ้า โดย อ้างว่า “ไม่เป็นอันตราย” หรือ “มีประโยชน์” ทั้งที่ขัดกับหลักฐานทางวิทยาศาสตร์และกฎหมายไทย
ทั้งที่ ประเทศไทยมีกฎหมายห้ามนำเข้าและจำหน่ายบุหรี่ไฟฟ้า แต่ แพลตฟอร์มออนไลน์เหล่านี้ ยังทำหน้าที่เป็นช่องทางหลักในการโฆษณาและจำหน่ายบุหรี่ไฟฟ้าอย่างผิดกฎหมาย โดยผู้ค้าสามารถแสดงตัวในรูปแบบร้านค้าออนไลน์ กลุ่มแชท หรือโพสต์โฆษณา ทำให้ยากต่อการควบคุม แม้เจ้าหน้าที่จะสามารถจับกุมแหล่งจำหน่าย เช่น โกดังเก็บส่งสินค้า หรือร้านค้าจริงที่ลักลอบจำหน่าย แต่ก็ยังมีการซื้อขายผ่านออนไลน์อย่างต่อเนื่อง
ในการประชุมครั้งหนึ่งที่มีประเด็นเรื่องบุหรี่ไฟฟ้า ประธานที่ประชุม ท่าน ประเสริฐ จันทรรวงทอง รองนายกรัฐมนตรี และ รัฐมนตรีกระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม ได้กล่าวว่า “ รัฐบาลได้ดำเนินการปิดเว็บไซต์จำหน่ายบุหรี่ไฟฟ้าไปจำนวนมากมาย ใช้กำลังเจ้าหน้าที่จำนวนมากและใช้เวลาอย่างมาก หลังจากนั้น เว็บไซต์เหล่านี้ก็กลับมาเปิดอีก จึงมีความเห็นว่า การควบคุมการโฆษณาและจำหน่ายบุหรี่ไฟฟ้า จำเป็นต้องมุ่งไปจัดการกับบรรดาแพลตฟอร์มมากกว่า ” ดังนั้น อาจกล่าวได้ว่า แพลตฟอร์มออนไลน์ เป็นประตูหรือใบเบิกทางในการกระจาย การซื้อขาย และการขยายตัวของการใช้บุหรี่ไฟฟ้า ที่ต้องดำเนินการควบคุม
ในการควบคุมแพลตฟอร์มออนไลน์ที่มีการจำหน่ายบุหรี่ไฟฟ้า มีหลายหน่วยงานที่เกี่ยวข้องและมีบทบาท ได้แก่
- กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม (ดีอีเอส) มีหน้าที่ควบคุมเนื้อหาที่ผิดกฎหมายบนโลกออนไลน์ และสามารถประสานให้ปิดเว็บไซต์หรือเพจที่กระทำผิด
- คณะกรรมการกิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศน์ และกิจการโทรคมนาคมแห่งชาติ (กสทช.) ซึ่งมีอำนาจกำกับดูแลการสื่อสารออนไลน์ และควรมีบทบาทสำคัญในการควบคุมโฆษณาบุหรี่ไฟฟ้า
- สำนักงานตำรวจแห่งชาติ และ ศุลกากร ในการปราบปรามการนำเข้าและจำหน่าย
- สำนักงานคณะกรรมการคุ้มครองผู้บริโภค หรือ สคบ สังกัดสำนักนายกรัฐมนตรี
ในบรรดาหน่วยงานภาครัฐ กระทรวงดิจิทัลฯ จึงควรมีบทบาทหลัก ดำเนินการอย่างรวดเร็วมีประสิทธิภาพในการบังคับใช้กฎหมายอย่างเคร่งครัด ระงับการเผยแพร่โฆษณาและการจำหน่ายบุหรี่ไฟฟ้าที่ผิดกฎหมาย ตลอดจน มีนโยบายแสวงความร่วมมือกับแพลตฟอร์มออนไลน์ทั้งหมด เพื่อป้องกันปัญหาดังกล่าวอย่างจริงจัง ซึ่งหากมีนโยบายที่มุ่งไปที่แพลตฟอร์มออนไลน์แล้ว น่าจะเป็นการแก้ปัญหาที่ตรงจุดและมีประสิทธิภาพสูงสุด
ดังนั้น แม้แพลตฟอร์มออนไลน์มีประโยชน์อย่างมากในการค้าอิเล็คทรอนิคส์ ( E Commerce) แต่ก็สามารถถูกใช้เป็นช่องทางในการกระทำผิดกฎหมาย ในการจำหน่ายและโฆษณาบุหรี่ไฟฟ้า ผ่านแพลตฟอร์มออนไลน์ จึงเป็นเรื่องที่หน่วยงานรัฐที่เกี่ยวข้องต้องเร่งหารือกับผู้รับผิดชอบแพลตฟอร์มออนไลน์ทุกรูปแบบ และ จัดการแก้ไขปัญหาเพื่อลดผลกระทบต่อเด็กและเยาวชนไม่ให้ลุกลามกว้างขวางมากยิ่งขึ้นอีกต่อไป
บทความโดย : วิทยา กุลสมบูรณ์ มูลนิธิเภสัชชนบท
3 พฤษภาคม 2568
credit : https://www.isranews.org/article/isranews-article/137723-OnlinePlatform.html